Sezon letni już powoli za nami, to po nim najczęściej zaczynamy dostrzegać na skórze zmiany i przebarwienia. Bez względu na to czy posiadamy jasną czy ciemną karnację warto po urlopie dokładnie przejrzeć swoją skórę pod kątem występowania zmian nowotworowych.
Po sezonie urlopowym dostrzegamy na swojej skórze więcej pieprzyków i przebarwień. Na szczęście większość zmian barwnikowych to zmiany łagodne. Jednak po ekspozycji słonecznej zmiany te mogą ulegać ewolucji. Trzeba je obserwować, a także znać czynniki ryzyka oraz objawy, które powinny wzbudzić naszą czujność.
Dzisiaj zatem garść niezbędnych informacji na temat czerniaka.
Największymi czynnikami ryzyka dla występowania czerniaka są :
- oparzenia słoneczne (zwłaszcza w dzieciństwie),
- duża, skumulowana ekspozycja na promieniowanie słoneczne (czyli bardzo szybkie, powodujące oparzenia skóry opalanie się podczas krótkich urlopów),
- korzystanie z solarium,
- uwarunkowania genetyczne (występowanie czerniaka u krewnych 2-3 krotnie zwiększa ryzyko jego wystąpienia w kolejnych pokoleniach),
- wcześniejsze zachorowania na czerniaka (istnieje 8-10-krotnie większe ryzyko powtórnego zachorowania),
- zespół znamion dysplastycznych, duża liczba znamion barwnikowych (melanocytowych) oraz dużych wrodzonych znamion barwnikowych,
- wiek (ryzyko zachorowania wrasta z wiekiem),
- jasna karnacja skóry (fototyp 1 i 2, osoby o jasnym kolorze włosów i oczu)
- wysoki status socjoekonomiczny (osoby takie częściej wyjeżdżają na wakacje zarówno zimowe, jak i letnie).
Podstawowym działaniem, jakie powinniśmy zawsze wykonać po wakacjach jest samobadanie. Należy się w nim kierować prostym systemem ABCDE:
A (asymmetry) – asymetria – czerniak w odróżnieniu od zmian barwnikowych wykazuje nieregularny wygląd,
B (borders) – granice – brzegi zmiany są nierówne i postrzępione,
C (color) – kolor – kolor czerniaka jest różnorodny od jasnobrązowego do czarnego, nierównomiernie rozłożony, często z punktowym skupieniem barwnika,
D (diameter) – średnica zmiany nie powinna przekraczać 5 mm,
E (elevate) – uwypuklenie – uwypuklenie się zmiany ponad otaczający naskórek.
Jeżeli obserwowana zmiana wykazuje którąś z powyższych cech lub wykazuje cechy niepokoju onkologicznego takie jak świąd, krwawienie czy zmiana wielkości – należy koniecznie zgłosić się do dermatologa w celu oceny dermoskopowej. Podczas takiego badania lekarz dokładnie zdiagnozuje niepokojącą nas zmianę. W razie konieczności zaleci usunięcie chirurgiczne i badanie histopatologiczne.
Czerniak jest nowotworem, który stanowi ok. 1% wszystkich nowotworowi i 5-7 % nowotworów skóry. Pamiętajmy, że wcześnie wykryty jest w 100% wyleczalny.
